" Ở hầu hết mọi nơi trên thế giới, khi một doanh vụ thất bại, giám đốc, tổng giám đốc có thể bị sa thải. Quyền hành đặt vào tay anh, không những không đem lại lợi nhuận, lại còn gây lỗ lã, anh phải chịu trách nhiệm. Chuyện chỉ tới đó.
Nhưng ở Việt Nam, anh còn phải trả giá bằng cả sự an nguy bản thân. Nhà tù mở sẵn cửa chờ anh.
Từ khi Việt Nam mở cửa đón mời tư bản, giới đầu tư quốc tế lục tục kéo tới làm ăn. Nhờ vậy, kinh tế tăng trưởng chỉ có một năm là bên dưới 5%, còn lại trung bình trên dưới 8%. Tỉ lệ nghèo đói trên cả nước, từ hơn 60% trước khi “đổi mới,” nay nhà cầm quyền trung ương nói còn khoảng 13%, khá hơn cả Ấn Ðộ, Phi Luật Tân.
Nhưng chuyện mới xảy ra cho tay tổng giám đốc Jetstar Pacific (JP) là Lương Hoài Nam bị tống giam và hai người Úc Phó tổng giám đốc bị cấm ra khỏi Việt Nam làm cho giới đầu tư ngoại quốc phải nghĩ lại khi muốn tới nước này kinh doanh.
Tristan Freeman (phó tổng giám đốc tài chính) và Daniela Marsilli (phó tổng giám đốc điều hành) của JP đã bị cơ quan điều tra của Bộ Công An thẩm vấn và bị cấm rời Việt Nam để về Úc nghỉ lễ Giáng Sinh với gia đình.
Với người Tây phương, Lễ Giáng Sinh là lễ lớn nhất trong năm. Ðây cũng là dịp gia đình đoàn tụ, dù ở xa mãi đâu cũng cố trở về quây quần quanh nhau.
Nhà cầm quyền Việt Nam mở cuộc điều tra các người cầm đầu JP, một công ty liên doanh Việt Úc, vì công ty này lỗ $31 triệu USD do mua trả trước (hedging) xăng dầu. Không may sau khi mua, giá xăng dầu cho máy bay trên thị trường lại không lên cao hơn, mà lại hạ xuống thấp hơn, vô cùng thấp. Thế là lỗ nặng.
Tuy Freeman và Marsilli không bị tống giam như ông Nam và cũng không bị truy tố gì một cách chính thức, nhưng bị bắt buộc phải “chấp hành đúng ngày giờ các lời yêu cầu của cơ quan điều tra khi có sự đòi hỏi.”
Luật lệ ở Việt Nam rất ngặt đối với tài khoản kinh doanh, nhất là lại làm thất thoát tiền của nhà nước nếu như điều hành kinh doanh dở. Bị tù vì “gây hậu quả nghiêm trọng” là cái án mà rất nhiều người đã nhận lãnh.
Viên chức công ty hàng không Quantas (công ty mẹ của đối tác JP về phía Úc) nói rằng cuộc điều tra về sự thua lỗ của JP có thể kéo dài nhiều tháng. Cho nên, hai người Úc nói trên sẽ còn bị kẹt ở Việt Nam không biết đến bao giờ.
Báo chí trong nước đưa tin Tổng Giám Ðốc Lương Hoài Nam bị bắt giữ vì “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.”
Trong liên doanh Jetstar Pacific, công ty vốn đầu tư của nhà nước (SCIC) nắm 51% cổ phần, Jetstar (công ty con của Quantas) nắm 27% cổ phần, tổng công ty du lịch quốc doanh và một số nhà đầu tư nhỏ, kể cả Tổng Giám Ðốc Lương Hoài Nam nắm số cổ phần còn lại.
Trước khi trở thành liên doanh từ 2007, hãng hàng không nói trên là một công ty con của hãng hàng không quốc doanh Vietnam Airlines. Lương Hoài Nam vốn là một trong những chức sắc cao cấp của Vietnam Airlines được đề nghị sang làm tổng giám đốc liên doanh JP. Lúc đầu, ông Nam được báo chí trong nước phỏng vấn rất nhiều, bốc thơm rất nhiều lần.
JP đã lỗ một số tiền lớn năm 2008 khi giá nhiên liệu trên thị trường quốc tế tăng vùn vụt. Tháng Bảy năm này, giá dầu trên thị trường leo lên tới $140 USD/thùng. Tuy nhiên, sau đó lại tụt nhanh xuống và tới Tháng Mười Hai thì chỉ còn $30 USD/thùng.
Không phải chỉ một mình JP lỗ vốn khi quyết định mua xăng trả trước. Nhiều hãng máy bay khác như Cathay Pacific, Singapore Airlines là hai hãng máy bay khác trong khu vực cũng lỗ nặng vì mua xăng trả trước như thế.
Rất nhiều hãng máy bay trên thế giới dùng chiến lược mua xăng trả trước để đối phó với tình hình giá xăng nhảy vọt bất ngờ. Bởi vậy, Alan Joyce, tổng giám đốc điều hành của Quantas, nói rằng cả Freeman và Marsilli không làm gì sai trái.
“Mua xăng trả trước là một phần của lối điều hành kinh doanh bình thường,” Joyce nói.
Nhiều nhà phân tích thời sự lo ngại việc thẩm vấn điều tra và cấm đi ra khỏi Việt Nam của Freeman và Marsilli báo hiệu sự đảo ngược chính sách tiến về phía tự do kinh doanh của nhà cầm quyền trung ương Hà Nội. Với lạm phát trên đường leo thang và cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu làm xuất cảng từ Việt Nam giảm hẳn, họ nói những kẻ cầm quyền thủ cựu đối phó với tình thế bằng cách siết chặt các kiểm soát kinh tế, tự do phát biểu.
Cuối năm ngoái, nhà cầm quyền đã ngăn chặn hai mạng Internet là Facebook và Twitter cũng như bắt giam, bỏ tù một số người cổ võ dân chủ hóa đất nước.
JP là một liên doanh duy nhất trong ngành hàng không có thể sẽ là đối tượng để những kẻ thủ cựu ra tay hành động. Họ không muốn sự kiểm soát dần dần rơi vào tay tư nhân, nhất là khi thấy JP mỗi ngày có thêm chuyến bay, đường bay cạnh tranh với Vietnam Airlines. Mới đây, JP đã bị từ chối cho mở thêm những đường bay quốc tế, ra các nước trong khu vực.
Carl Thayer, chuyên viên các vấn đề Việt Nam của Học Viện Quốc Phòng Hoàng Gia Úc, cho rằng nhà cầm quyền Hà Nội cảm thấy không mấy thoải mái với sự cạnh tranh của khu vực tư doanh mà sự đối xử với những người cầm đầu JP là một phần của sự phản ứng cứng rắn với các mặt của nền kinh tế hội nhập thế giới.
Ðây không phải lần đầu tiên Việt Nam bắt giữ thành viên của một công ty ngoại quốc làm ăn với Việt Nam khi họ bị thua lỗ. Năm 2006, bốn nhân viên người Việt của một ngân hàng Hòa Lan, ABN AMRO, đã bị bắt và bị cáo buộc gian lận trong một dịch vụ hợp đồng mua bán ngoại tệ. Ðể giải thoát và cứu mạng cho các nhân viên, ABN AMRO đã phải bỏ ra $4.5 triệu USD trả cho một ngân hàng quốc doanh.
Ðầu tuần, người ta thấy cơ quan Quản Trị Hàng Không Việt Nam (CAAV) đã đưa ra các cáo buộc mới đối với hãng JP ngoài những gì đã xảy ra đối với ông Nam, Freeman và Marsilli.
Hôm Thứ Tư vừa qua, JP bị cáo buộc là vi phạm luật lệ an toàn hàng không và che giấu các bộ phận hư hỏng. Phát ngôn viên của Quantas cho hay, những gì CAAV nêu ra chỉ là phẩm chất của bộ phận chứ không phải những chuyện về an toàn. Ông nói JP luôn luôn tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn.
Tuy vậy, ông Thayer dự đoán nhà cầm quyền Việt Nam sẽ tiếp tục vạch lá tìm sâu để tống tiền Quantas như đã từng áp dụng với ABN AMRO hơn 3 năm trước.
“Họ sẽ lôi ra một lỗi lầm nhỏ nào đó và người ngoại quốc bị bắt vạ.” Ông nói.
Trong khi họ muốn kinh tế tăng trưởng nhưng không muốn nới lỏng quyền lực thống trị, rồi vẫn sẽ có các xung đột với các đối tác ngoại quốc.. "
( Nguoi Viet, [/Bhttp://www.nguoi-viet.com/absolutenm/anmviewer.asp?a=106946&z=157)
Xem đầy đủ bài viết tại http://my.opera.com/Le%20Thanh%20Hoang%20Dan/blog/show.dml/6579231
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét