Bún thang của mẹ.

Bài viết cộng tác với afamily.vn 

Bún thang của mẹ

Anh bạn tôi mê bún thang. Không như hàng triệu người Hà Nội khác, sáng sáng anh chiến thắng tiếng chào mời từ hàng chục quán phở trên đường từ nhà đến sở làm, để nghe theo tiếng thúc giục của dạ dày rẽ vào hàng bún thang. Tôi khâm phục sự kiên cường đó của anh, vì ở Hà Nội mà không ăn phở sáng, quả thực là rất khó khăn.  Nếu được hỏi về ẩm thực Việt Nam, phở chắc chắn là món ăn được nhắc tới nhiều nhất. Phở tràn ngập trong các tạp chí ẩm thực, được những đầu bếp hàng đầu thế giới âu yếm gọi tên, được ca ngợi trong những nhà hàng cao cấp bậc nhất. Báo chí và internet đưa tin: “Nếu đến Việt Nam mà không ăn phở thì quả là một thiếu sót”

Không biết vì lẽ gì, mà bún thang lại lép vế trước phở, dù cả hai món ăn đều mang một phong vị hấp dẫn rất riêng biệt.

Tôi yêu bún thang vì một nhẽ giản dị: tình thân. Hà Nội có hàng ngàn quán phở ngon, nhưng không có quán bún thang nào ăn vừa miệng tôi bằng bát bún thang hóa vàng của mẹ ngày mùng 5 Tết. Bố tôi thường nói đùa, cái tài của bún thang là tận dụng được hết các nguyên liệu “đầu thừa đuôi thẹo” của một cái Tết dư dả để chế biến thành một món ăn tổng kết, tôi lấy làm phật ý lắm. Bún thang cầu kì với hơn 20 nguyên liệu khác nhau, cách chế biến cũng đòi hỏi tỉ mẩn công phu từ giai đoạn chế nước dùng tới cung cách trình bày, nhân thang bao gồm nào là trứng gà tráng mỏng, lườn gà xé tay dọc thớ, giò lụa thái chỉ, củ cải bóp thấu và ruốc tôm bông. Nước dùng của bún thang lại phải là nước trong, được chắt chiu từ nước luộc xương và tôm he, thêm một hai cánh nấm để lấy cái vị ngọt thanh chứ không ai lại đi dùng mì chính. Ngày Tết đi chơi với lũ bạn về mệt, miệng chưa kịp vòi đã có bà, có mẹ tay năm tay mười tất bật sắp các nguyên liệu vào bát, đủ các sắc màu tròn xoe trên nền bún trắng, mà phải là loại bún rối sợi nhỏ chứ không thô tháp như bún ốc đâu nhé, chan ào một muôi nước dùng nóng hổi. Gắp một miếng bún thang, trong đó là thơm thảo của bàn tay khéo léo tỉ mẩn thái từng nguyên liệu sao cho vừa miệng ăn, lại phải đều tăm tắp, không phân biệt được đâu là bún, đâu là giò, đâu là trứng, thịt. Ba ngày Tết ậm ạch với bánh chưng và giò mà được thưởng thức một bát bún nóng, cảm giác thanh nhẹ lạ thường. Một món ăn thể hiện cả một sự tinh vi của ẩm thực Hà Nội lẫn tính cách cầu toàn của người Hà Nội đến vậy, có lẽ nào lại được bắt nguồn từ lí do “tiết kiệm” hay sao? Cái khác biệt giữa bún thang được bán ngoài hàng trong các khu phố cổ với bún thang nhà làm, là mẹ tôi luôn sắp các thức quà rất ít, có khi con bún chỉ nhỏ như nắm tay trẻ con. Mẹ tôi và các dì lý giải “Bún thang là món ăn chơi, ăn lấy ngon chứ không ai ăn lấy no” tôi cho rằng con gái Hà Nội được dạy như thế thì nói vậy, chứ miếng ngon mà ăn dè thì buồn mồm đến chết mất.

Cái tên bún thang cũng lạ. Ở Hà Nội, mà cũng chả cứ là Hà Nội, ở tất cả các vùng miền khác, bún ăn với thức gì thì thành tên món ấy. Chả thế mà bạn bè quốc tế có thể kể vanh vách bún cá, bún ốc, bún chả, bún mắm, bún bò, bún đậu mắm tôm … thế nhưng đến cái món bún thang thì chịu. Đến giờ vẫn có nhiều tranh cãi về cái tên, không rõ “thang” được mượn trong từ thang thuốc, hay từ thang trong tiếng Hán có nghĩa là canh, mặc dù tôi cũng chả bao giờ không muốn khúc triết rằng tại sao món ăn lại có tên như thế. Chỉ biết, tôi yêu cả phở bò lẫn bún thang. Dù sáng dậy vẫn te tái đi tìm hàng phở ngon nhưng nếu được hỏi Đâu là món ăn đại diện cho ẩm thực Việt, tôi sẽ không khỏi tần ngần khi nghĩ đến bát bún thang ngày mùng 5Tết của mẹ, món ăn đặc biệt nhất đã ru ấm cả tuổi thơ tôi.